Hiç dikkat ettiniz mi Türkçe’de bütün kıta isimleri a ile başlayıp a ile bitiyor. Peki neden kıtaların son ve baş harfleri aynıdır ? Kıta isimleri neden a ile başlar a ile biter ? İşte bu soruların yanıtlarını bulacağınız bu yazımıza önce kısaca kıtalar hakkında bilgi vererek başlayalım.

Bildiğiniz gibi Kıta veya diğer adı ile Anakara yeryüzünü oluşturan büyük kara parçalarına verilen isimdir. Ancak Kıta’yı tanımlayan birden fazla standart vardır ve bu yüzden farklı kültür ve bilim dalları neyin kıta olarak yorumlanacağına ilişkin farklı görüş ve kurallara sahiptirler.

Genellikle, kıta olarak adlandırılan kara parçalarının önemli jeolojik sınırlarının olması, sualtında olmayan geniş alanlı topraklardan meydana gelmiş olması gerekmektedir.

Günümüzde bazı Jeologlar ve bilim insanları tarafından Dünyada en fazla dört ya da beş kıta olduğunu düşünülürken, yaygın olarak Dünyada altı veya yedi kıta olduğu kabul edilir. Bazı bilimciler tarafından Afrika, Avrupa ve Asya’nın birleştiği yer Avrasya kıtası olarak görürken, bazıları tarafından bu bölge ayrı bir kıta olarak değil sadece o bölgenin takma adı olarak kabul edilir.

Dünyanın herkesce kabul edilen altı kıtası şunlardır :

Avrupa kıtası

Afrika kıtası

Antarktika kıtası

Asya kıtası

Amerika kıtası

Avustralya (Okyanusya) kıtası

Ayrı olduğu savunulan (ara) kıtalar ise şunlardır :

Kuzey Amerika kıtası

Güney Amerika kıtası

Avustralya kıtası

Okyanusya kıtası

Takım kıtalar ise şunlardır :

Avrasya kıtası

Afrika-Avrasya kıtası

Bu bilgilerden sonra gelelim kıta isimleri neden a ile başlar a ile biter ? sorumuzun yanıtına.

kita-isimleri-neden-a-ile-baslar-a-ile-biter-ilgincbirbilgi

Aslında bütün kıtaların baş harfilerinin a ile başlayıp a ile bitmesi Türkçe’ de ki ses uyumu ile ilgili bir durumdur. Ancak Amerika kıtasının a ile başlaması malum, Türkçe açısından tamamen bir tesadüftür. Amerika adı, Americo Vespucci (Ameriko Vespuçi) isimli bir İtalyan denizci ve gezginin isminden gelmektedir.

Kıtaların isimleri zamanla değişikliklere uğrayarak bugünkü şeklini almıştır. Asya ve Avrupa kelimeleri büyük bir olasılıkla Fenike kökenlidir. İlk Çağın ünlü gemici ve tüccarları, Ege denizinin doğu kıyısındaki bölgeye yani Ege Bölgesine Açu (Asu), batı kıyısındaki bölgeye de Ereb adını vermişlerdi. Bunlardan Açu, Güneşin doğduğu, Ereb ise battığı yön anlamına gelir. Açu kelimesinin, Ege Bölgesinin kuzey kesimindeki bir yörenin tarih öncesi çağlardaki, adı olan Assuvadan türemiş olması da olasıdır. Bu adlardan Açuya da Assuva zamanla Asya, Ereb ise Avrupaya dönüşmüştür. Roma İmparatorluğu döneminde Asya, Ege Bölgesindeki geniş bir idarî birimin adı idi. Zamanla bu adın kapsadığı alan genişledi; bütün Asya Kıtasının adı oldu.

Erebin kapsamı da zamanla batıya doğru genişledi ve o da bir kıtanın adı oldu. Biliyorsunuz, batı dillerinde bu kıtanın adı E harfi ile başlar. Ama Türkçe’de biz bunu Evrupa değil Avrupa olarak kullanıyoruz.

Afrika kıtasının adına gelince, bu ad sonradan bütün kıtaya verilmiş bir isimdir. İlk Çağda Afrika adı sadece bugün Tunusun bulunduğu bölgeyi kapsıyordu. Kıtanın o zamanlar bilinen bütün kuzey yarısına ise Libyadeniyordu. Ancak zaman içinde Afrika bütün kıtanın, Libya ise bir ülkenin adı haline geldi. Afrika adı, Kartaca’ya ilk defa ayak basan Romalılarca “Afri” veya “Africani” denilen oymakların adından esinlenerek verilmiştir. Afrika adı bu ülkeye Pön savaşları sırasında verilmiştir. O zamana kadar Yunanlı yazarlar bu kıtaya “Libya” yani “Lebular Diyarı” derlerdi. Fakat MS I yy sonlarında bu isim bütün kıta için kullanılmaya başlandı. Afrika terimi daha sonra Arapça’ya “İfrikiya” şeklinde geçmiştir.

Antartika kıtasının anlamıda “ayıların karşıtı” anlamını taşımaktadır. Antartika kıtasına ismini veren Platon “bu kıta ayıların yaşadığı kıtanın tam zıt tarafında” diye düşünerek kıtanın adını Antartika koymuştur.

Günümüzde Okyanusya adı verilen Avustralya’ya gelince, eski denizciler ve coğrafyacılar, Güney Yarım Kürede büyük bir karanın bulunduğunu sanıyorlardı. Bu karaya da Lâtince La Terra Australis yani “Güney Karası” adını vermişlerdi. Avustralya adı, işte bu ismin sonundaki güney anlamına gelen “australis” sıfatından türemiştir.